Soorten coaching: welke vormen van coaching zijn er?

Je hebt coaches en je hebt coaches. Loopbaancoaches, life coaches, budgetcoaches, hypnose coaches en ga zo maar door. Maar waarin verschillen al die soorten coaching nu van elkaar? Welk soort coaching past bij jou en wat voor coaching hebben je klanten nodig? Ik zet 17 soorten coaching voor je op een rijtje!

4 persoonlijke soorten coaching

Laten we beginnen met 4 soorten coaching die gericht zijn op de persoon. Natuurlijk is elke vorm van coaching heel persoonlijk en kijkt een goede coach altijd naar het totaalplaatje. Toch zijn er enkele soorten coaching te benoemen die specifieker ingaan op iemand als persoon. Op zijn of haar persoonlijkheid, leven en de manier waarop dat leven is ingericht.

Personal coaching

Personal coaching is zoals de naam al zegt ‘persoonlijk’. Gericht op de persoonlijkheid van jouw coachee. Tegelijkertijd is personal coaching ook heel praktisch en doelgericht. Vragen die voorbij kunnen komen in personal coaching zijn bijvoorbeeld:

• Wie ben ik?
• Wat zijn mijn kwaliteiten?
• Waar sta ik nu?
• Wat wil ik bereiken?

Als personal coach houd je je coachee een spiegel voor, waar hij of zij een kritische blik in dient te werpen. Door de juiste vragen te stellen en de meest geschikte tools aan te bieden, ontdek je wie je nu echt voor je hebt. Veel belangrijker is echter dat je coachee dit zelf ontdekt.

Personal coaching kan dus behoorlijk confronterend zijn: je coachee leert stil te staan en naar zichzelf te kijken, op zichzelf te reflecteren. Dat levert verhelderende inzichten op, die nodig zijn om de gewenste doelen te bereiken.

Wat die doelen precies zijn, kan sterk verschillen. De meeste coachees komen bij een personal coach terecht wanneer ze niet meer vooruit komen. Hun leven is best oké en toch knaagt er iets. Ze willen krachtiger in het leven staan, effectiever functioneren of specifieke doelen bereiken – maar hoe? Ze zijn op zoek naar handvatten, naar iemand die hen de tools aanreikt die zij nodig hebben om met een kritische blik in de spiegel te kijken en verandering in gang te zetten. Veranderingen op het gebied van bijvoorbeeld:

• De balans tussen werk en privé
• Het aangeven van grenzen
• Het ontwikkelen van meer zelfvertrouwen
• Het aanpakken van uitstelgedrag

Vaak komen hierbij thema’s aan bod zoals leren op een authentieke manier te communiceren, effectievere keuzes te maken, voor jezelf op te komen, zelfvertrouwen op te bouwen en slim om te gaan met je tijd. Allemaal aspecten die bijdragen aan een leven dat meer in balans is en waarin meer ruimte is voor het bereiken van persoonlijke doelen!

Like everything in life, it is not what happens to you but how you respond to it that counts.

Steve Backley

Life coaching

Life coaching richt zich, wederom zoals de naam al zegt, op het leven. Logischerwijs heeft life coaching veel raakvlakken met personal coaching, omdat het persoonlijk is en over diverse aspecten van iemands leven kan gaan. Toch ligt de focus bij life coaching net even anders.

Life coaching is over het algemeen iets abstracter, iets minder doelgericht en iets meer zingevend. In life coaching gaat het meestal om 3 vragen:

• Wie ben ik?
• Wat kan ik?
• Wat wil ik?

Vergelijkbaar met de vragen die centraal staan binnen personal coaching, maar toch net even anders. Niet zozeer gericht op efficiëntie en doeltreffendheid, maar meer gericht op bewustwording.

Als life coach ben je voornamelijk bezig met die bewustwording. Je begeleidt mensen in de vormgeving van hun leven. Je helpt hen ook specifieke doelen te bereiken – waar bij personal coaching vooral de focus op ligt -, maar richt je meer op de kwaliteit van leven verbeteren.

Coachees komen bij een life coach met kwesties als:

• Ik vind het moeilijk om belangrijke beslissingen te nemen.
• Ik voel me eenzaam.
• Ik raak het overzicht over mijn leven kwijt.
• Ik vergelijk mezelf altijd met anderen die het in mijn ogen beter doen dan ik.
• Ik vraag me af wat de zin van het leven is.
• Ik ervaar innerlijke onrust.

In de drukte waarin we anno 2021 leven, hebben steeds meer mensen het gevoel dat ze geleefd worden. Ze krijgen nauwelijks de tijd om op adem te komen en stil te staan bij de keuzes die ze maken of de gebeurtenissen die zich in hun leven afspelen. Hun leven staat bol van de spanning en sensatie, maar stiekem zijn ze ook op zoek naar rust en bewustzijn. Dat laatste vinden ze bij een life coach.

Als life coach stel jij gerichte vragen die je coachee helpen zich bewust te worden van wat er zich in en om hem of haar heen afspeelt. Je laat je coachees inzien welke belemmerende gedachten hen tegenhouden om meer uit het leven te halen of welke negatieve gedachten hen een naar gevoel bezorgen. In plaats daarvan leer je je coachees positief te denken, waardoor ze positiever in het leven staan en veranderingen durven aan te gaan.

Als life coach draag je dus bij aan het geluk van je coachees. Je ondersteunt hen in het verwerven van de benodigde zelfkennis en het opsporen van factoren die zijn of haar geluk verstoren. Vervolgens reik je hen de juist tools aan om die factoren aan te pakken, zodat ze regie over hun leven herpakken en hun geluk vergroten.

Life’s short. Live passionately.

Marc A. Pitman

Personal life coaching

Een combinatie van beide soorten coaching vind je in personal life coaching. Waar personal coaching meer gericht is op persoonlijke ontwikkeling en het bereiken van resultaten, is life coaching meer gericht op welzijn en geluk. Een personal life coach combineert beide soorten coaching en legt dus net iets minder nadruk op een van beide terreinen dan een personal coach of life coach.

Spirituele coaching

Nog iets diepgaander dan personal life coaching of andere soorten coaching is spirituele coaching. Een spirituele coach kijkt niet alleen naar iemands gedragingen, gevoelens, gedachten en problemen, maar ook naar dieperliggende spirituele betekenissen en oorzaken. Wie vastloopt in de drukte van alledag, zich afvraagt wat voor hem of haar nu écht belangrijk is en zijn of haar eigen gedrag beter zou willen begrijpen, zou wel eens op zoek kunnen gaan naar een spirituele coach.

Als spirituele coach help je iemand zijn of haar eigen gedrag beter te begrijpen. Je leert je coachees zich bewust te worden van gedachten die hun gevoelens en gedragingen beïnvloeden. Daarnaast leer je hen deze gedachtepatronen te doorbreken en zich bewust te worden van wie zij écht zijn en wat zij écht denken of voelen.

Je coachees ontdekken zo welke belemmerende gedachtepatronen hun weg naar meer succes of geluk blokkeren, wat zij daadwerkelijk in hun mars hebben en naar welk levensdoel ze toe willen werken. Dankzij de hulp van een spirituele coach kunnen ze hun manier van denken veranderen, waardoor ze een andere kijk op hun leven krijgen en zich volledig kunnen ontplooien.

2 praktische soorten coaching

Wie meer op zoek is naar coaching op een bepaald levensgebied, kan gerichter te werk gaan. Zo bestaan er ook praktische soorten coaching, waarbij je als coach niet alleen handige tools aanreikt om je coachees op weg te helpen, maar ook fungeert als hun stok achter de deur.

Lifestyle coaching

Zo’n stok achter de deur kunnen mensen die gezonder willen leven – maar niet weten hoe ze dat aan moeten pakken – vaak wel gebruiken. Als lifestyle coach kun je hen helpen hun gedrag te veranderen, zodat ze een gezonder leven kunnen creëren. Vaak denken we bij gezondheid vooral aan voeding en beweging, maar een lifestyle coach kijkt verder dan dat. Ook slaapgebrek, stress en bijvoorbeeld telefoongebruik komen aan bod.

Wanneer iemand bij een lifestyle coach terecht komt, kan het zomaar zijn dat diegene al een traject achter de rug heeft. Periodes van succes werden afgewisseld met fasen van teleurstelling en telkens kwamen die oude, vertrouwde gewoontes weer om de hoek kijken. Vaak schuilt daarin ook een groot deel van de oorzaak van het ongewenste gedrag. Negatieve gedachten, onverwerkte trauma’s of een vertekend zelfbeeld kunnen iemand jarenlang belemmeren in het verbeteren van zijn of haar levensstijl.

Dat is dan ook waarin een lifestyle coach zich onderscheidt van bijvoorbeeld een diëtist en personal trainer. Waar de laatste twee professionals enorm veel kennis hebben van voeding en beweging, gaan zij minder de diepte in op het gebied van mentaal welzijn. Lifestyle coaching biedt een holistische aanpak, die zorgt voor een duurzaam resultaat.

The questions we ask shape the answers we get…

Yvonne Dolan

Budgetcoaching

Een compleet ander gebied waarop iemand hulp kan vragen, is budgettering. Een budgetcoach is er voor wie de neiging heeft altijd meer geld uit te geven dan er binnenkomt. Voor wie aan het eind van de maand vol smart wacht op zijn of haar salaris en zelden geld overhoudt voor extraatjes.

Het klinkt tegenstrijdig om in zo’n situatie te investeren in coaching, maar de investering in een budgetcoach kan wel het verschil maken. Als budgetcoach help je mensen met hun financiën. Je helpt hen overzicht te creëren in hun inkomsten en uitgaven en stelt een persoonlijk plan op om hun financiën in de toekomst op orde te houden. Je leert je coachees bijvoorbeeld hoe ze een goede financiële administratie opzetten en onderhouden, maar ook hoe ze hun uitgavenpatroon kunnen afstemmen op hun maandelijkse en jaarlijkse inkomsten. Hoe ze prioriteiten moeten stellen en hoe ze om kunnen gaan met financiële tegenslagen en meevallers.

Het inschakelen van een budgetcoach is een typisch voorbeeld van ‘beter voorkomen dan genezen’. Ja, je coachees betalen je. Maar ze kunnen beter jou eenmalig betalen om hen te helpen in de toekomst honderden euro’s te besparen, dan in de schulden terechtkomen – met alle gevolgen van dien. Als budgetcoach help je mensen dus in een vroeg stadium om weer zicht te krijgen op hun financiën. Voor de één betekent dat dat hij of zij dankzij jouw hulp uit de schulden blijft, voor de ander betekent het dat hij of zij nu eindelijk eens kan sparen voor die droomvakantie!

3 soorten coaching op het gebied van werk

Ook op werkgebied zijn er diverse soorten coaching te vinden. Het belangrijkste onderscheid om te maken is dat tussen loopbaancoaching, business coaching en executive coaching.

Loopbaancoaching

Loopbaancoaching is in principe gericht op werknemers: mensen die in loondienst zijn of willen zijn. Dat geldt zowel voor starters en werklozen als voor mensen die al werkzaam zijn. Als loopbaancoach ondersteun je deze mensen in het bepalen van de koers van hun loopbaan.

Afhankelijk van op welk punt in hun loopbaan je coachees zich bevinden, zul je samen met hen onderzoeken waar hun interesses liggen, wat hun kwaliteiten zijn en wat ze willen bereiken. Terwijl de ene coachee nog aan haar loopbaan moet beginnen, is de ander misschien uitgekeken op zijn huidige beroep en zit weer een ander met een burn-out op de bank. Sommige werknemers zijn op zoek naar doorgroeimogelijkheden of willen zich specialiseren en anderen zitten momenteel zonder werk maar met een heleboel opleidingen op zak te kniezen over wat voor baan ze nu eigenlijk zoeken. In al deze gevallen gaat het echter om het (her)ontdekken van iemands juiste loopbaankoers. Als coach leer jij je coachees op een andere manier naar zichzelf én de arbeidsmarkt te kijken, zodat ze de volgende stap in hun carrière vol overtuiging kunnen nemen.

Business coaching

Waar loopbaancoaches zich voornamelijk richten op (toekomstige) werknemers, richten business coaches zich op ondernemers en soms ook managers of andere hooggeplaatste werknemers. Business coaches helpen deze mensen, die soms net starten, maar vaak al aardig wat bereikt hebben, verder te groeien. Voor de één betekent dat het opstarten van een succesvol bedrijf, voor de ander het nog verder omhoog klimmen op de carrièreladder.

Als business coach bied je deze coachees een nieuw perspectief. Jij hebt als buitenstaander een andere kijk op het bedrijf dat zij willen opstarten of waarin ze al jaren actief zijn, waardoor je nieuwe inzichten kunt bieden. Bovendien kun jij hen een spiegel voorhouden, zodat ze ook zelf op hun eigen werk kunnen reflecteren? Welke strategie gaat hen het succes brengen waar ze op hopen? Waarom heeft hun huidige aanpak hen tot hier gebracht en niet verder? 

Je geeft je coachees dus niet zozeer advies, maar stelt hen de juiste vragen om te achterhalen welke volgende stap de juiste is. Jouw frisse en deskundige blik op het bedrijf en diens eigenaar of manager helpt hem of haar tot nieuwe inzichten te komen. Zo kan zowel de coachee als zijn of haar bedrijf verder groeien!

Executive coaching

Een misschien wel nog specifiekere vorm van coaching op werkgebied is executive coaching. Deze coaching is speciaal gericht op zogenaamde ‘executives’: bestuurders, directieleden, topmanagers, toezichthouders, commissarissen, etc. Oftewel: leiders.

Zij kunnen door middel van executive coaching hun leiderschapskwaliteiten versterken en daarmee hun waarde voor de organisatie verder vergroten. Waar business coaching vooral gericht is op het bereiken van doelen, is executive coaching gericht op het versterken van leiderschap en het nemen van effectieve managementbeslissingen.

Wat voor leiders immers vaak moeilijk is, is dat zij als rolmodel fungeren. Ze hebben veel aanzien en dragen veel verantwoordelijkheid. Hun invloed op de organisatie is enorm, dus is het des te belangrijker dat zij zich blijven ontwikkelen. Een executive coach kan hen daarbij helpen, door in te spelen op zowel persoonlijke kwaliteiten van de executive als op het complexe krachtenveld waarin hij of zij werkzaam is. Dankzij de kritische vragen van een executive coach kunnen leiders inzichten verwerven die hen helpen hun eigen uitdagingen te overwinnen en zodoende alles wat zij in huis hebben te kunnen geven aan hun organisatie.

3 soorten mentale coaching

Coaching die vooral gericht is op het veranderen van gedachtepatronen en het daaruit voortvloeiende gedrag: in de huidige moderne maatschappij is het populairder dan ooit. Niet gek natuurlijk, want die continue druk om te presteren, altijd bereikbaar te zijn en tegelijkertijd ook nog eens goed voor jezelf én anderen te zorgen is voor de meeste mensen verre van gezond. Het levert stress op, met alle gevolgen van dien. Vermoeidheid, piekergedachten, concentratieproblemen en verminderd zelfvertrouwen leiden steeds vaker tot burn-outs.

Ook in deze situaties, maar liever nog voordat iemand volledig is opgebrand, kan een coach uitkomst bieden. Er zijn diverse soorten coaching waarin coachees leren ook in deze moderne tijd voor zichzelf te kiezen en negatieve gedachtepatronen te doorbreken.

Mental coaching

Echt gericht op die gedachtepatronen is mental coaching. Een soort personal training voor de mindset. Als mental coach leer je je coachee negatieve gedachtepatronen te herkennen én om te buigen. Belemmerende of niet-helpende gedachten worden constructieve en helpende gedachten, die ervoor zorgen dat je coachee positiever in het leven staat en het beste uit zichzelf kan halen.

Coachees zullen bij een mental coach terechtkomen wanneer ze bijvoorbeeld telkens tegen dezelfde belemmeringen aanlopen, wanneer hun gebrek aan zelfvertrouwen hen parten speelt of wanneer ze behoefte hebben aan meer balans tussen hun werk en privéleven. Of wanneer ze altijd tijd tekortkomen, nooit ‘nee’ durven te zeggen en moeite hebben met het stellen van prioriteiten.

In sommige van deze gevallen ligt de oplossing in de verandering van gedrag, maar in veel gevallen is het vooral een kwestie van het veranderen van gedachten. Door op een andere manier naar bepaalde situaties te kijken, veranderen ze compleet.

Om zo’n verandering in gang te zetten is het belangrijk om na te gaan waar gedachten vandaan komen. Meestal liggen er bepaalde gevoelens of patronen ten grondslag aan belemmerende gedachten die telkens weer terugkomen. Leert je coachee deze gevoelens of patronen te herkennen, dan kan hij of zij daarmee aan de slag gaan. Het resultaat? Een sterkere mindset, met alle positieve gevolgen van dien!

Burn-out coaching

Zijn de spanningen al zover opgelopen dat iemand last heeft van burn-out klachten zoals een ernstig gebrek aan concentratievermogen, prikkelbaarheid en continue vermoeidheid? Dan komt de burn-out coach in beeld. In burn-out coaching wordt gekeken naar zowel de psychologische als de biologische aspecten van een burn-out, zoals voldoende lichaamsbeweging. Bovendien wordt, net als bij andere soorten coaching, rekening gehouden met iemands persoonlijke situatie. Het doel van burn-out coaching is de coachee allereerst inzicht te geven in welke stressfactoren zijn of haar burn-out klachten veroorzaken en daar vervolgens mee aan de slag te gaan. Zo kan de coachee niet alleen herstellen van de huidige burn-out, maar ook toekomstige stressgerelateerde klachten voorkomen.

Een belangrijk verschil tussen burn-out coaching en andere soorten coaching is dat burn-out coaches soms wél adviseren. In principe wordt er bij coaching zelden geadviseerd: als coach stel je je coachee vragen om hem of haar zelf tot belangrijke inzichten te laten komen. Iemand met een burn-out is daar – zeker in het begin – vaak echter niet toe in staat. Als burn-out coach kun je je coachee op dat moment adviseren over bepaalde oplossingen, maar belangrijk is wel dat de coachee uiteindelijk zelf beslist wat hij of zij met dat advies doet.

Ook op andere manieren houdt een burn-out coach rekening met de mentale gesteldheid van zijn of haar coachee. Iemand die burn-out klachten ervaart is bijvoorbeeld vaak niet in staat om lange gesprekken te voeren, zoals bij de meeste soorten coaching wel gebeurt. Als burn-out coach zul je in dit stadium andere manieren moeten bedenken om je coachee van dienst te zijn. Kortdurende oefeningen bijvoorbeeld, die meer gericht zijn op het lichaam en de ademhaling.

Is de coachee eenmaal voldoende hersteld om zich gedurende een wat langere tijd te concentreren, dan kan een burn-out coach bovendien uitleg geven over de totstandkoming van burn-outklachten. De coachee laten inzien hoe de hersenen, het zenuwstelsel en de hormoonhuishouding samenwerken kan heel behulpzaam zijn in het herstel van een burn-out en vooral ook in het voorkomen van toekomstige burn-outklachten!

HSP coaching

Eén van de factoren die mogelijk bijdragen aan het ontwikkelen van een burn-out is hoogsensitiviteit. Wie hoogsensitief is pikt veel signalen op uit zijn of haar omgeving en verwerkt deze op een intensieve manier. De vele indrukken van buitenaf komen als het ware extra hard binnen. Als al deze indrukken (zoals beelden, geluiden en de stemmingen van mensen om je heen) iemand regelmatig te veel worden, is hij of zij misschien een HSP’er: een High Sensitive Person. Ze zijn niet ziek, maar beschikken wel over persoonlijke eigenschappen om rekening mee te houden!

Het verwerken van al die prikkels die HSP’ers binnen krijgen en ook nog eens diepgaand verwerken, kost namelijk enorm veel energie. Daardoor kunnen zij sneller overprikkeld, oververmoeid en gestrest raken. Diverse problemen zoals dus een burn-out, faalangst of een laag zelfbeeld, hangen vaak samen met hooggevoeligheid – omdat HSP’ers ontzettend gevoelig zijn voor (de meningen van) mensen om hen heen en zichzelf in de hedendaagse drukte onvoldoende de tijd gunnen om te herstellen van alle prikkels die ze verwerken.

Als HSP-coach kun je je coachees allereerst uitleggen wat hoogsensitiviteit inhoudt, zodat ze beter begrijpen wat er in hun lijf gebeurt. Daarnaast kun je hen de juiste tools aanreiken om hun hooggevoeligheid te accepteren, hun grenzen aan te geven en voldoende rustmomenten in te bouwen. Je kunt hen helpen in hun kracht te blijven staan, ondanks druk van buitenaf. Bovendien kun je hen laten inzien dat hooggevoeligheid ook voordelen kent: een HSP’er merkt details op, is erg empathisch en overziet het grotere geheel. Met de juiste begeleiding kunnen jouw coachees dan ook hun zelfvertrouwen vergroten, leren naar hun eigen behoeften te luisteren en hun relaties verbeteren. Zo kunnen ze profiteren van de voordelen van hun hooggevoeligheid, zonder al te veel stress, vermoeidheid en daaruit voortvloeiende problemen te ervaren.

4 soorten coaching methodes

Naast diverse soorten coaching kunnen we ook diverse coaching methodes onderscheiden. Het gaat hierbij dus niet om het resultaat van de coaching, maar de manier waarop er gecoacht wordt. Zo kan een life coach gebruik maken van NLP coaching, maar ook van online coaching. Net zoals een business coach zowel executive coaching als provocatieve coaching kan gebruiken.

In de praktijk werkt een bepaald soort coach vaak met een bepaalde coaching methode. Als coachee is het dan ook belangrijk om niet alleen na te gaan wat voor soorten coaching geschikt voor jou zijn, maar ook welke coaching methode bij jou aansluit!

NLP coaching

Een van de bekendste coaching methodes is NLP coaching. NLP staat voor Neuro Linguïstisch Programmeren, oftewel: de manier waarop wij de wereld om ons heen waarnemen en hoe wij daarop reageren.

‘Neuro’ verwijst naar het zenuwstelsel, dat ervaringen verwerkt via 5 zintuigen:

• Gezichtsvermogen
• Gehoor
• Reukzin
• Smaakzin
• Tastzin

‘Linguïstisch’ duidt op de interne voorstellingen die we van die ervaringen maken en die we vervolgens coderen en ordenen:

• Beelden (visueel)
• Geluiden (auditief)
• Geuren (olfactoir)
• Smaken (gustatoir)
• Gevoelens (kinesthetisch)
• Taal (auditief digitaal)

‘Programmeren’ is de laatste fase van dit proces, waarin we onbewuste patronen in ons zenuwstelsel ontdekken, gebruiken en veranderen om specifieke uitkomsten te genereren.

Deze methode werd in de jaren ’70 ontwikkeld op basis van onderzoek naar welke gedachtepatronen, gevoelens en gedragingen leidden tot succes en welke juist niet. Zo werd ontdekt dat hoe mensen (onbewust) reageren, zowel in hun communicatie als in hun gedrag, van invloed is op hun succes. NLP wordt daarom ook wel de ’techniek van de mind’ en de ‘studie van succes’ genoemd.

Door middel van NLP coaching leren je coachees hoe ze via taal en communicatie invloed krijgen op onbewuste hersenprocessen. Ze kunnen deze technieken gebruiken om zich beter te voelen, om beter te communiceren én om betere strategieën te ontwikkelen voor problemen waar ze regelmatig tegenaan lopen of doelen die ze willen bereiken!

Hypnose coaching

Een methode die nauw samenhangt met NLP coaching is hypnose coaching. Hypnose? Dat houdt toch in dat je de controle over jezelf uit handen geeft en wie weet wel als een kakelende kip over een podium rent? 

Niet dus. Dat is puur show. Jammer, want daardoor hebben de meeste mensen negatieve associaties met hypnose. Dat is echter nergens voor nodig! Hypnose coaching kan namelijk een zeer effectieve en prettige manier zijn om je gedachten, gevoelens en gedragingen te veranderen en zo problemen op te lossen.

Hypnose is in feite namelijk niets meer dan een bepaalde staat van je lichaam en geest waarin je heel diep ontspannen bent – maar niet slaapt. Wanneer je helemaal opgaat in een interessant boek of een spannende serie, kun je soms wel eens alles om je heen vergeten. Zodra je boek uit is of je serie is afgelopen, moet je echt weer even ‘landen’. O ja, je zit op de bank en het is zaterdagavond. Je bent er weer!

Wanneer je je in zo’n staat bevindt, heb je echter nog altijd de controle over jezelf. Je bent wellicht minder alert en dat kritische stemmetje in je hoofd houdt eindelijk eens zijn mond, maar je bent er wel. Je zult niets doen wat je anders niet zou doen en mocht er iets gebeuren, dan ben in je één klap weer terug.

Hetzelfde gebeurt tijdens hypnose coaching. Als hypnose coach breng je iemand in een diepe staat van ontspanning, zodat het bewustzijn op de achtergrond komt te staan en je toegang krijgt tot het onderbewustzijn. Daar liggen namelijk vaak de meeste belemmerende overtuigingen, gewoonten en patronen verborgen. Je coachee is zich meestal niet bewust van deze onderliggende belemmeringen; ze behoren eenvoudigweg tot zijn of haar automatische piloot. Dankzij hypnose krijg je als coach echter wel vrij eenvoudig toegang tot dit onderbewustzijn, zodat je daarmee het gesprek aan kunt gaan. Voorafgaand aan de hypnose heb je met je coachee afgesproken wat je met het onderbewustzijn gaat ‘afspreken’. Dankzij de diepe ontspanning waar je coachee zich tijdens de hypnose in bevindt, staat zijn of haar onderbewustzijn nu open voor het ontvangen van deze boodschappen.

Zonder hypnose zou het kritische bewustzijn daar maar al te graag een stokje voor steken! Hypnose zorgt er echter voor dat gedachten die iemand in dit soort situaties normaal gesproken belemmeren worden gepasseerd en zodoende kunnen worden aangepakt. Daarmee kan hypnose coaching een goede keuze zijn voor iemand die voelt dat bepaalde diepgewortelde overtuigingen problemen blijven opleveren of hem of haar belemmeren in het bereiken van doelen.

Systemische coaching

Bij systemische coaching wordt de coachee niet alleen als individu benaderd, maar ook als deel van een systeem. Een familie bijvoorbeeld, maar ook een organisatie, een team, een gezin, een vriendengroep, etc. Elke groep waar iemand deel van uitmaakt levert verbindingen op, maar ook bepaalde patronen. Die verbindingen en patronen kunnen, bewust of onbewust, bijdragen aan de problemen die een coachee ervaart.

Systemische coaching wordt dan ook vaak ingezet bij problemen die te maken hebben met relaties. De relatie met een partner, het ouderschap of iemands rol binnen een team. Ook andere problemen kunnen echter te maken hebben met het systeem waar iemand deel van uitmaakt. Angst om je te binden, schuldgevoelens of lichamelijke klachten waarvoor geen duidelijk aanwijsbare oorzaak kan worden gevonden zijn soms terug te leiden tot patronen die vanuit bepaalde systemen zijn ingesleten.

In systemische coaching worden al deze systemen meegenomen. Er wordt dus niet alleen gekeken naar het individu en diens gedachten, maar juist ook naar diens relaties. Coachees verwerven inzichten in hun interacties met anderen in het systeem en de manier waarop die interacties samenhangen met het probleem of de problemen waarmee zij bij hun systeemcoach terechtkwamen. Dankzij deze inzichten kunnen coachees een heleboel gedachten, gevoelens en gedragingen verklaren én veranderen.

Provocatieve coaching

Een vrij onorthodoxe soort coaching is provocatieve coaching. Zoals de benaming je al doet vermoeden, is deze soort coaching gebaseerd op provocatie. De coach speelt als het ware een nar die dingen zegt en doet die een ander, ook een andere coach, nooit zou zeggen. De provocatieve coach overdrijft, spiegelt en daagt uit. Vanzelfsprekend met respect, maar soms wel net op het randje daarvan. Bewust, want provocatieve coaching gaat uit van het principe dat je iemand soms pijn moet doen om meer pijn te voorkomen.

Het uitgangspunt bij provocatieve coaching is immers dat mensen gehecht zijn aan hun problemen. Ze houden vast aan gewoontes, omdat verandering iets onbekends oplevert. Daarom zijn ze ook geneigd structuur aan te brengen. Dit alles zet de provocatieve coach in om zijn of haar coachee ‘eens flink de waarheid te vertellen’. Een provocatieve coach laat bijvoorbeeld op overdreven en humoristische wijze zien welke voordelen de coachee ervaart van zijn of haar huidige gedrag. Of hij schept chaos in het coachingsgesprek door continu zijpaden te kiezen en omwegen te nemen.

Het idee hierachter is dat coachees worden aangesproken op hun kracht in plaats van op hun kwetsbaarheid. Ze zijn veerkrachtiger dan ze lijken en door hen een ogenschijnlijk iets té eerlijke spiegel voor te houden, moeten ze die veerkrachtigheid wel aanspreken. Ze gaan bijvoorbeeld zelf structuur aanbrengen in het gesprek, omdat ze daar behoefte aan hebben. Ze krijgen de neiging om zichzelf te verdedigen, maar dankzij de humor van de provocatieve coach zien ze in dat ze daarmee alleen maar zichzelf tegenwerken.

De provocatieve coach is dus een soort sparringpartner die zijn coachees uitdaagt hun problemen vanuit een ander perspectief te bekijken. Hij creëert ruimte om te kunnen lachen, wat niet alleen relativerend werkt, maar ook een band schept.

Juist doordat de provocatieve coach zich zo ‘speels’ opstelt en hij zijn coachees zo uitdaagt, wordt bij hen een gevoel van vertrouwen en verantwoordelijkheid opgeroepen. Coachees kunnen hun eigen negatieve gedachten, die door de provocatieve coach ‘belachelijk’ zijn gemaakt, niet meer serieus nemen. Zij moeten het voortouw nemen om de sessies te structureren en tot een goed einde te brengen. Daardoor krijgen ze nog meer het gevoel dat zij de regie in handen hebben en dat ze het resultaat van de provocatieve coaching aan zichzelf te danken hebben!

Online coaching

Een laatste – overkoepelende – soort coaching is online coaching. Coaching via het internet. Juist in de huidige tijd is deze manier van coaching natuurlijk ontzettend populair. En terecht!

Online coaching biedt diverse voordelen, zoals het gebrek aan reistijd omdat jij en je coachee allebei vanuit jullie eigen woon- of werkplek deel kunnen nemen aan het gesprek. Mogelijk voelt je coachee zich ook meer op zijn gemak, omdat hij zich op een vertrouwde locatie bevindt en alleen is. Voor sommige coachees is dit echt een uitkomst: zij durven zich in aanwezigheid van iemand anders niet volledig bloot te geven, maar durven dat online – wanneer ze zich een stuk anoniemer voelen – juist wel.

Uiteraard kleven er ook nadelen aan online coaching. Zo is het moeilijker om iemands non-verbale communicatie correct te interpreteren, al maken de moderne video technologieën dat inmiddels wel een stuk eenvoudiger. Maak je gebruik van andere vormen van online coaching, zoals e-mails, dan kan het zowel een voordeel als een nadeel zijn dat je coachees langer de tijd hebben om na te denken over wat ze zeggen.

Dat geldt ook wanneer je coachees vraagt om bijvoorbeeld een online vragenlijst in te vullen of een dagboek bij te houden. Toch kan het enorm waardevol zijn om deze vorm van online coaching te gebruiken, omdat zowel jij als je coachee zo heel eenvoudig alles kunnen teruglezen.

Kortom: online coaching kan in veel gevallen een prima alternatief zijn voor live coaching. Voor de één is het misschien een gevalletje ‘beter iets dan niets’ en voor de ander is het dé manier om zich echt open te kunnen stellen. Anno 2021 is online coaching echter absoluut niet meer weg te denken uit de coaching wereld!

Voor welk soort coaching kies jij?

Wil je coach worden, dan is het belangrijk om na te denken over welke soorten coaching bij jou passen. En bij de doelgroep voor wie jij iets wilt betekenen! Het liefst zou je wellicht iedereen helpen, maar dat kan niet. Vaak geldt dat hoe meer je je specialiseert, hoe beter je iemand van dienst kunt zijn. Je doelgroep wordt kleiner, maar wie binnen die beperkte doelgroep valt, moet voor de allerbeste begeleiding dus wel écht bij jou zijn!Wil je meer weten over hoe je kunt beginnen als coach of hoe je als coach aan meer klanten komt? Lees dan hier verder!